Την περασμένη εβδομάδα έλαβα ένα ακόμη χτύπημα – αυτή τη φορά από το Ληξιαρχείο της Φρανκφούρτης, όπου υπέβαλα αίτηση για την ιθαγένεια των παιδιών μου. Το πιο σοκαριστικό δεν ήταν μια επίσημη απόρριψη, αλλά κάτι ακόμη πιο παράλογο: η υπηρεσία μου ζήτησε να αποσύρω την αίτησή μου, αντί να εκδώσει μια επίσημη απόφαση στην οποία θα μπορούσα να ασκήσω ένδικα μέσα. Με άλλα λόγια, ήθελαν εγώ να σβήσω το πρόβλημα για αυτούς.
Το βασικό πρόβλημα
Τα παιδιά μου έχουν μεγαλώσει στη Γερμανία. Πηγαίνουν σε γερμανικά σχολεία, μιλούν γερμανικά και ζουν σύμφωνα με τους γερμανικούς κανόνες. Κι όμως, λόγω ατελείωτων γραφειοκρατικών αδιεξόδων και αντιφάσεων, παραμένουν ανιθαγενή. Θεωρητικά, το § 3 StAG προστατεύει τους ανηλίκους από αυτήν ακριβώς την κατάσταση. Στην πράξη, όμως, οι αρχές όπως το Ληξιαρχείο χρησιμοποιούν διαδικαστικά τεχνάσματα για να αποφύγουν την ευθύνη.
Ένα νομικό αδιέξοδο
Η παραδοξότητα είναι ότι το ίδιο το γερμανικό δίκαιο δημιούργησε αυτήν την παγίδα:
- Η απόφαση επιμέλειας του 2022 μας υποχρεώνει να μείνουμε στη Γερμανία.
- Ταυτόχρονα, οι αρχές αρνούνται να αναγνωρίσουν τα παιδιά μου ως Γερμανούς, παρότι ο νόμος το επιτρέπει.
- Αντί να εκδώσουν μια επίσημη απόρριψη – που θα μου έδινε δικαίωμα προσφυγής – με πιέζουν να αποσύρω την αίτηση.
- Το αποτέλεσμα: μια οικογένεια σε νομικό κενό, με δικαιώματα στη θεωρία αλλά όχι στην πράξη.
Αποφυγή ευθύνης
Δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Έχω δει πολλές παρόμοιες γελοίες απαντήσεις από γερμανικές αρχές. Δεν πρόκειται απλώς για διοικητικά λάθη – αντικατοπτρίζουν μια πολιτική κουλτούρα: αποφυγή ευθύνης με κάθε κόστος. Με την άρνηση να εκδώσουν σαφείς αποφάσεις, οι θεσμοί εμποδίζουν οικογένειες σαν τη δική μου να χρησιμοποιήσουν τα προβλεπόμενα ένδικα μέσα.
Πώς θα αντιδρούσαν άλλα συστήματα
Σε χώρες του Common Law, ένας δικαστής θα εξέταζε τα γεγονότα: τα παιδιά είναι εδώ, ενταγμένα, και ανιθαγενή – επομένως το κράτος πρέπει να δράσει. Σε άλλα συστήματα με Λατινογενή δίκαιο, οι δικαστές και οι ληξίαρχοι είναι συχνά πιο πρακτικοί, εφαρμόζοντας την επιείκεια για να καλύψουν νομικά κενά. Η Γερμανία, αντίθετα, προσκολλάται σε άκαμπτες διαδικασίες – και μερικές φορές αρνείται ακόμη και να αναλάβει την ευθύνη για αυτήν την ακαμψία.
Γιατί έχει σημασία
Δεν αφορά μόνο την οικογένειά μου. Αφορά ένα σύστημα που χρησιμοποιεί τα παιδιά σαν πιόνια σε ένα γραφειοκρατικό σκάκι, αντί να τα προστατεύει. Η ανιθαγένεια δεν είναι ιδιωτική ταλαιπωρία – είναι παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Τι ακολουθεί
Θα συνεχίσω να καταγράφω κάθε άρνηση, κάθε απόρριψη και κάθε παράλογη απαίτηση. Αυτές οι ιστορίες θα γίνουν μέρος του επόμενου βιβλίου μου, αλλά το σημαντικότερο: ανήκουν εδώ, στο δημόσιο χώρο. Γιατί η σιωπή προστατεύει μόνο όσους κρύβονται πίσω από τη γραφειοκρατία.
Η Γερμανία πρέπει να απαντήσει σε ένα απλό ερώτημα: γιατί είναι ευκολότερο να αποφεύγεται η ευθύνη παρά να προστατευθεί ένα παιδί από την ανιθαγένεια;